Od czerwca 2024 roku w Polsce weszły w życie nowe przepisy dotyczące badań prenatalnych. To istotna zmiana, która poprawia dostęp do diagnostyki prenatalnej i umożliwia wykrycie ewentualnych wad rozwojowych u dziecka jeszcze w trakcie ciąży.
Każda kobieta w ciąży, niezależnie od wieku, ma obecnie prawo do bezpłatnych badań prenatalnych finansowanych przez NFZ.

Dowiedz się, na czym polegają zmiany, jak skorzystać z programu i dlaczego warto wykonać badania prenatalne.

Najważniejsze zmiany w badaniach prenatalnych w 2024 roku

Dotychczas prawo do bezpłatnych badań prenatalnych miały głównie kobiety po 35. roku życia lub te z określonymi wskazaniami medycznymi.
Od 5 czerwca 2024 roku kryterium wieku zostało zniesione – wszystkie ciężarne mogą korzystać z programu bez ograniczeń.

Podstawowe zmiany:

• Każda kobieta w ciąży ma prawo do bezpłatnych badań prenatalnych.
• Zniesienie ograniczeń wiekowych.
• Rozszerzenie dostępu do konsultacji genetycznych.
• Wprowadzenie aktualnych wytycznych dotyczących badań USG i biochemicznych.

Źródło:
gov.pl – Badania prenatalne bez ograniczeń wiekowych

Jakie badania prenatalne są dostępne?

Program obejmuje cztery główne etapy badań:

Badania biochemiczne (11–14 tydzień ciąży)

• Oznaczenie poziomu PAPP-A, wolnej β-hCG, AFP, estriolu.
• Wykrywanie ryzyka wad genetycznych takich jak Zespół Downa.

USG prenatalne

• I trymestr: 11–14 tydzień (ocena przezierności karkowej, anatomii płodu).
• II trymestr: 18–22 tydzień (szczegółowe USG połówkowe).

Konsultacja genetyczna

• Dla pacjentek z nieprawidłowymi wynikami badań lub podejrzeniem choroby genetycznej.

Badania genetyczne i procedury inwazyjne

• Amniopunkcja, biopsja trofoblastu, kordocenteza – w razie potrzeby potwierdzenia diagnozy.

Źródło:
pacjent.gov.pl – Program badań prenatalnych

Terminy badań prenatalnych – o czym musisz pamiętać?

Badania biochemiczne: między 11. a 14. tygodniem ciąży.
USG prenatalne:

• I trymestr – 11–14 tydzień.
• II trymestr – 18–22 tydzień.

Badania genetyczne: termin ustalany indywidualnie w razie wskazań medycznych.

Ważne:
Badania muszą być wykonane w odpowiednich tygodniach ciąży, aby ich wynik był wiarygodny!

Jak uzyskać skierowanie na badania prenatalne?

Aby skorzystać z bezpłatnych badań w ramach NFZ:

• Skonsultuj się z lekarzem prowadzącym ciążę.
• Otrzymaj skierowanie zawierające:
  • wiek ciąży,
  • wskazanie do objęcia programem,
  • w razie potrzeby: wyniki badań biochemicznych lub USG.

Źródło:
pacjent.gov.pl – Jak uzyskać skierowanie na badania prenatalne

Dlaczego badania prenatalne są tak ważne?

Wczesne wykrycie chorób i wad rozwojowych pozwala:

• Zaplanować leczenie jeszcze przed porodem.
• Przygotować się na specjalistyczną opiekę po narodzinach.
• Zredukować ryzyko powikłań okołoporodowych.
• Dać rodzinie czas na przygotowanie psychiczne i logistyczne.

Badania prenatalne mogą wykryć m.in.:

• Zespół Downa (trisomia 21),
• Zespół Edwardsa (trisomia 18),
• Wady serca,
• Wady cewy nerwowej,
• Mukowiscydozę,
• Rdzeniowy zanik mięśni (SMA).

Źródło:
pacjent.gov.pl – Badania prenatalne dla każdej kobiety w ciąży

Podsumowanie: Co każda kobieta powinna wiedzieć?

• Badania prenatalne są teraz dostępne dla wszystkich ciężarnych – bez względu na wiek.
• Program obejmuje badania biochemiczne, USG oraz ewentualne badania genetyczne.
• Wczesna diagnoza pozwala zapewnić najlepszą możliwą opiekę dziecku i matce.
• Skierowanie na badania wystawia lekarz prowadzący ciążę.

FAQ – najczęściej zadawane pytania