Śluz szyjkowy, który ma za zadanie ułatwiać przetrwanie plemników w organizmie kobiety, nie zawsze właściwie spełnia swoją rolę. Co robić, kiedy jakość lub ilość śluzu nie tylko nie pomaga, ale wręcz utrudnia zapłodnienie?
Śluz szyjkowy to wydzielina, którą produkuje szyjka macicy. Powstaje przez cały okres cyklu miesiączkowego, a jego ilość i jakość zależy od danej fazy cyklu. Najwięcej śluzu powstaje w czasie owulacji, a jego konsystencja jest wtedy najrzadsza. Rola śluzu szyjkowego jest niezwykle ważna, ponieważ pomaga on plemnikom przetrwać wewnątrz ciała kobiety nawet kilka dni (śluz chroni spermę przed kwaśnym środowiskiem pochwy), umożliwiając tym samym zapłodnienie (transportuje plemniki do macicy). Można wyróżnić cztery rodzaje śluzu, jaki produkuje macica. Śluz płodny to właśnie ten, który pomaga plemnikom przeżyć w pochwie kobiety. W trakcie dni niepłodnych jest gęsty i utrudnia plemnikom zapłodnienie komórki jajowej (śluz typu G). W kolejnej fazie cyklu u kobiety zwiększa się poziom estrogenu – śluz przybiera bardziej płynną konsystencję, staje się kleisty, pojawia się uczucie wilgotności w pochwie (śluz typu L). Kilka dni przed spodziewaną owulacją śluz staje się śliski, rozciągliwy (śluz typu S), zaś tuż przed nią traci rozciągliwość (śluz typu P). Jeżeli w tym okresie wydzielina charakteryzuje się zbyt gęstą lub lepką konsystencją bądź małą ilością, nazywamy ją wówczas śluzem wrogim – uniemożliwia plemnikom przedostanie się do macicy. W niektórych przypadkach śluz zawiera także przeciwciała antyplemnikowe, działające destrukcyjnie na komórki spermy.
Spis treści
Jakość śluzu szyjkowego
W celu sprawdzenia jakości śluzu można wykonać specjalne badanie, które pozwala na zdiagnozowanie niewłaściwej do zapłodnienia konsystencji i ilości wydzieliny (test postkoitalny PCT, test po stosunku, test Simsa–Huhnera). Badanie to polega na obserwacji zachowania plemników w śluzie szyjki macicy, sprawdzeniu jego ilości, przejrzystości, rozciągliwości i barwy. Jeżeli śluz rozciąga się na kilka centymetrów, zaś znajdujące się wewnątrz plemniki są ruchliwe i przesuwają się do przodu, jakość śluzu oceniana jest jako dobra. Jeżeli śluz nie jest rozciągliwy, plemniki grupują się, poruszają się wolno lub nie poruszają się wcale, wówczas stwierdza się tzw. wrogość śluzu. Negatywny wynik testu może być sugestią, że wskazane będzie zastosowanie inseminacji domacicznej (wprowadzenie nasienia bezpośrednio do macicy kobiety).
Jak poprawić jakość i ilość śluzu?
Odpowiednia konsystencja śluzu jest bardzo ważna, ponieważ ułatwia ona (bądź utrudnia) zapłodnienie. Zanim jednak rozważać zaczniemy przeprowadzenie zabiegu inseminacji, warto zastosować kilka prostych sposobów, które poprawiają zarówno jakość, jak i ilość śluzu szyjkowego.
Zielona herbata
Zawiera ona dużą ilość antyoksydantów, co hamuje powstawanie w organizmie reaktywnych form tlenu, tzw. RFT. Tlen w tej postaci pod wpływem działania czynnika stresu może doprowadzać do różnorakich zaburzeń układu rozrodczego (jak np. zaburzenia jajeczkowania, czy też endometrioza). Większa ilość antyoksydantów w porównaniu do czarnej herbaty wynika stąd, że zielona nie jest palona ani fermentowana. Zawiera ona także hipoksantynę, czyli jeden z podstawowych składników płynu folikularnego (płyn, który otacza dojrzewające komórki jajowe).
Woda
Woda to jeden z podstawowych składników śluzu szyjkowego, dlatego też jej obecność jest szczególnie istotna dla właściwego funkcjonowania układu rozrodczego. Warto dbać o jej dostarczanie organizmowi głównie w dniach poprzedzających owulację.
Olej z wiesiołka
Dostarcza on tzw. kwasu gamma-linolenowego (GLA), który nie tylko działa przeciwzapalnie, zmniejsza uciążliwe objawy napięcia przedmiesiączkowego, ale także poprawia jakość i ilość śluzu. Odpowiednia dawka oleju to od 1500 do 3000 mg dziennie. Należy go przyjmować w pierwszej fazie cyklu do wystąpienia owulacji. W drugiej fazie zachodzi możliwość zapłodnienia, więc z uwagi na to, że olej z wiesiołka może wywoływać skurcze macicy u kobiet ciężarnych, zaleca się przerwanie kuracji do czasu pojawienia się krwawienia. W fazie lutealnej olej z wiesiołka można zamienić na olej z siemienia lnianego lub tran. Efekty kuracji są widoczne po około 3 miesiącach.
Pokarmy zasadowe
Jak już zostało wspomniane, kwaśne środowisko pochwy nie sprzyja plemnikom i to właśnie przed nim chroni plemniki śluz szyjkowy. Warto więc urozmaicić swoją dietę o składniki, które nie zakwaszają środowiska pochwy. Będą to przede wszystkim warzywa i owoce. Negatywnie działa pod tym względem kawa, alkohol, nabiał, słodycze, mięsa, mąka pszenna i jej przetwory.
Lubrykanty
To substancje występujące najczęściej w postaci żeli, które nawilżają pochwę w celu ułatwienia stosunków płciowych. Nawilżają, ale mają także działanie przeciwzapalnie i stymulujące. Wśród nich znajdują się specjalne lubrykanty przyjazne spermie.
Guaifenesin (gwajafenezyna)
Składnik syropów na kaszel, który nie tylko ułatwia odkrztuszanie, ale ma także działanie rozwadniające wydzieliny organizmu. Z tego właśnie powodu może być pomocny w rozrzedzeniu śluzu szyjkowego. Proponuje się stosować go 3 x dziennie po 200 mg od piątego dnia cyklu, do wystąpienia owulacji. Jeżeli śluz nadal pozostaje gęsty, można zwiększyć dawkę do 400 mg.
