Home Przed ciążą Cukrzyca a przygotowania do ciąży

Cukrzyca a przygotowania do ciąży

by Alicja Witner
Published: Last Updated on
Cukrzyca a przygotowania do ciąży

Ciąża u kobiety chorej na cukrzycę to ciąża wysokiego ryzyka. Co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Jednak ta choroba nie wyklucza starań o dziecko! Fakt, będą wymagające, a sama ciąża – z pewnością nieco bardziej stresująca. Żeby przebiegła prawidłowo trzeba się do niej dobrze przygotować, mieć świadomość zagrożeń i być pod stałą opieką lekarzy. Jednak gdy wszystkie te założenia zostaną spełnione, nie będzie zagrożenia ani dla mamy, ani dla dziecka. Kobiety z cukrzycą mogą starać się o dziecko!

Cukrzyca nie jest wyrokiem. Absolutnie nie wyklucza starań o malucha. Kobiety borykające się z tą chorobą nie powinny jednak długo odkładać decyzji o dziecku. Po wielu latach leczenia zajście w ciążę i jej donoszenie bywa trudniejsze.

Jednak jest coś, o czym trzeba pamiętać – mając cukrzycę nie powinno „zdawać się na los” i planować malucha zapominając kompletnie o swoim stanie zdrowia. Osoby zdrowe mogą po prostu przestać się zabezpieczać i stwierdzić, że co będzie, to będzie. Niestety, kobiety z cukrzycą nie mogą sobie pozwolić na ten luksus. W takiej sytuacji ciążę trzeba zaplanować.

PGDM, czyli definicja cukrzycy przedciążowej. Jakie ma znaczenie w czasie ciąży?

Cukrzyca to grupa zaburzeń metabolicznych, których cechą uniwersalną jest hiperglikemia spowodowana bezwzględnym lub względnym niedoborem insuliny.

Przewlekła hiperglikemia prowadzi do zaburzeń metabolizmu białek i tłuszczów oraz równowagi wodno-elektrolitowej.

W wyniku tych zaburzeń różne narządy i układy mogą ulec uszkodzeniu, zwłaszcza naczynia krwionośne, mięsień sercowy, nerki, nerwy i narządy wzroku.

Cukrzyca w ciąży, w zależności od stopnia kontroli glikemii i występowania powikłań, zwiększa ryzyko wielu problemów dla matki i płodu, w tym poronienia, wad wrodzonych, zgonu wewnątrzmacicznego, przerostu płodu, urazów okołoporodowych, hipoglikemii i innych problemów adaptacyjnych u niemowląt.

Cierpimy na brak aktualnych statystyk dotyczących częstości występowania cukrzycy ciążowej (PGDM) w populacji europejskiej. W badaniu kohortowym przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii wykazano istotny wzrost częstości występowania zarówno cukrzycy typu 1 (PGDM1), jak i typu 2 (PGDM2) w ciąży. W przypadku PGDM 1 był to wzrost z poziomu 1,56/1000 ciąż w 1992 roku do 4,09/1000 ciąż w 2015 roku, natomiast w przypadku PGDM 2 z 2,34/1000 ciąż w 1995 roku do 10,62/1000 ciąż w 2012 roku.

W minionych latach wyłoniono nowe podziały, a właściwie propozycje klasyfikacji zaburzeń tolerancji węglowodanów w ciąży. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, w czasie ciąży klasyfikuje te zaburzenia w następujący sposób:

  • cukrzycę przedciążową (PGDM) — gdy w ciążę zachodzi kobieta chorująca już na cukrzycę (niezależnie od typu choroby);
  • hiperglikemię po raz pierwszy rozpoznaną w trakcie ciąży (do tej grupy należy zaliczyć cukrzycę ciążową (GDM) oraz wykryte w czasie ciąży inne typy cukrzycy).

Poniższe normy sugerują klasyfikację do stosowania przez PTD przez 2 lata w celu ujednolicenia tych klasyfikacji na terenie Polski.

Najpierw lekarz, później starania

Jeśli masz cukrzycę i chcesz mieć dziecko, powinnaś znaleźć się pod opieką lekarzy najpóźniej 3 miesiące przed rozpoczęciem starań. Idealnie byłoby, gdybyś na pierwszą wizytę wybrała się pół roku wcześniej. Dwóch lekarzy jest w tym wypadku najważniejszych. To oczywiście diabetolog i ginekolog. Diabetologa powinnaś odwiedzić na początku. To on dobierze odpowiednie metody, które przygotują cię do ciąży i zagwarantują, że przebiegnie bez większych problemów. Następne kroki skieruj do ginekologa. Najlepiej byłoby, gdyby specjalizował się w prowadzeniu ciąż kobiet z cukrzycą. Jeśli dobrze poszukasz, w Internecie z pewnością trafisz na informacje o takich specjalistach. Czy będzie potrzebny jeszcze jakiś specjalista? Nie jest to absolutnie konieczne, ale może przydać się neonatolog czy dietetyk.

Schemat opieki nad kobietą ciężarną z cukrzycą przed ciążą. Przygotowania do poczęcia

Wszystkie kobiety, które chorują na cukrzycę w okresie planowania ciąży, samej ciąży i połogu powinny być objęte opieką zespołu diabetologicznego i położniczego, który ma duże doświadczenie w tej dziedzinie.

Celem tego cyklu jest optymalizacja leczenia cukrzycy (w tym edukacja diabetologiczna i dobrze dobrana dieta), a także ocena i ewentualne leczenie przewlekłych powikłań cukrzycy.

Pacjentki planujące ciążę, należy poinformować, że ryzyko jej powikłań wzrasta wraz z czasem trwania cukrzycy, występowaniem trudności narządowych w cukrzycy oraz stopniem wyrównania metabolicznego.

Biorąc pod uwagę klinicznie udowodniony negatywny wpływ hiperglikemii w pierwszym trymestrze ciąży u ciężarnych z cukrzycą na rozwój potomstwa, głównym celem diabetologów i lekarzy położników jest upewnienie się, że objęcie dozorem i opieką, jak największej liczby kobiet w ciąży jest możliwe już w 3-6 miesiącu przed planowaniem zajść a w ciążę.

Bardzo ważna jest także wczesna edukacja dorastających pacjentek w temacie cukrzy. Oprócz korzyści zdrowotnych, planowanie ciąży u pacjentek z cukrzycą może znacznie zredukować koszty późniejszego ewentualnego leczenia, które nie należy do najtańszych.

Pacjentki z cukrzycą ciążową, które planują potomstwo, oprócz regularnej kontroli glikemii trzeba ocenić czynności nerek, metabolizm lipidów, masę mięśniowa, czynność tarczycy, a także ciśnienie tętnicze i stan krążenia, kompletność i obecność możliwej neuropatii.

Pacjentkę należy poinformować, że ciąża nie jest niezależnym czynnikiem rozwoju powikłań naczyniowych.

Wszystkie kobiety chore na cukrzycę, które są w wieku rozrodczym powinny otrzymać odpowiednią do wieku informację o możliwych i często trwałych w skutkach niechcianej ciąży dla zdrowia dziecka, zwłaszcza wad wrodzonych.

Cukrzyca w ciąży
Wszystkie kobiety, które chorują na cukrzycę w okresie planowania ciąży, samej ciąży i połogu powinny być objęte opieką zespołu diabetologicznego i położniczego

Najważniejsze – wyrównać poziom cukru

W przygotowaniu do ciąży najważniejsze jest, by wyrównać stężenie glukozy we krwi. Proces ten musi się zacząć 3-6 miesięcy przed zapłodnieniem. Gdy będziesz zachodziła w ciążę, twoje wyniki powinny być takie, jak u osoby zdrowej. Ważne jest, abyś sama nauczyła się kontrolować stan glikemii oraz podawać odpowiednie dawki insuliny. Obecnie tę kwestię znacznie ułatwiają pompy insulinowe. Absolutnie nie możesz doprowadzić do stanu hipoglikemii. Żeby nauczyć się tego wszystkiego, warto poddać się specjalnemu szkoleniu, dzięki któremu samokontrola będzie o wiele łatwiejsza. Samodzielność nie znaczy, że wizyty u lekarza są nieważne – swój stan trzeba z nim konsultować co 1-2 miesiące. Jego stała opieka jest ważna nie tylko podczas planowania ciąży, ale także przez cały okres jej trwania.

Cukrzyca ciążowa
Absolutnie nie możesz doprowadzić do stanu hipoglikemii. Warto poddać się specjalnemu szkoleniu, dzięki któremu samokontrola będzie o wiele łatwiejsza.

Stosowanie antykoncepcji w cukrzycy

Integralną częścią planowania ciąży jest wybór odpowiedniej metody antykoncepcji. Dotyczy to zarówno pacjentów, którzy aktualnie nie planują mieć dzieci, jak i rozważających. Należy poinformować pacjentki, że sama cukrzyca nie jest przeciwwskazaniem do stosowania doustnych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Pacjentki powinny być oceniane po kątem standardowych przeciwwskazań do antykoncepcji hormonalnej i powinny móc wybrać preferowaną przez siebie, skuteczną metodę antykoncepcyjną, mając świadomość o ryzyku związanym z nieplanowaną ciążą.

U pacjentek z cukrzycą, która trwa od ponad 20 lat lub z powikłaniami naczyniowymi (nefropatia/retinopatia/neuropatia) poleca się stosowanie wkładki wewnątrzmacicznej lub jednoskładnikowych preparatów ciążowych.

Jakie powinny być docelowe wartości glikemii podczas antykoncepcji

Kobieta powinna stosować antykoncepcję do czasu uzyskania optymalnej wyniku metabolicznego cukrzycy.

Planując ciążę i w jej trakcie, ważne jest, aby osiągnąć poziom glukozy we krwi na czczo i przed posiłkiem: 70–90 mg/dl (3,9–5,0 mmol/l); poziom cukru we krwi do 1 godziny po rozpoczęciu posiłku: andlt; 10 mg/dl (<7,8 mmol/l); miedzy drugą a czwartą godziną > 70–90 mg/dl (> 3,9–5,0 mmol/l).

Test na hemoglobinę glikozylowaną służy do oceny retrospektywnego efektu leczenia w ciągu ostatnich 3 miesięcy. W okresie planowania ciąży w 1 trymestrze odsetek HbA1C < 6,5%, natomiast w kolejnych trymestrach < 6,0%. W okresie przed zajściem w ciąże odsetek HbA1c < 6.5% (48 mmol/mol) związany jest z najniższym zagrożeniem wystąpienia wad u potomstwa.

Nakreślone powyżej cele terapeutyczne leczenia cukrzycy to optymalna kontrola metaboliczna.

U pacjentów, którzy nie mogą bezpiecznie osiągnąć ( występuje ryzyjko hipoglikemii) założonych celów leczenia, na podstawie doświadczenia klinicznego i indywidualnego postępowania sugeruje się ich redukcję. Kobiety z cukrzycą typu drugiego leczone doustnymi lekami, planując ciążę, muszą stosować insulinoterapię.

Metformina może być stosowana u kobiet z cukrzycą typu 2 przed ciążą w dawkach terapeutycznych tylko wtedy, gdy zapewnia optymalną kontrolę metaboliczną.

Każdy lekarz, który pod opieka ma kobietę w wieku rozrodczym, chorującą na cukrzycę typu drugiego, musi regularnie omawiać z nią plany zajścia w ciążę. Powinien także informować ją o tym, aby dawała mu znać kiedy chciałaby rozpocząć starania o dziecko, ponieważ w tej populacji kobiet jest wiele czynników, które mogą skutkować niepowodzeniem zajścia w ciążę: często współistniejąca otyłość, dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze, stosowanie leków przeciwwskazane w ciąży, starsze kobiety rodzące, brak nawyku samokontroli stężenia glukozy we krwi.

Prawidłowe wartości glikemii

Podstawową wiedzą, jaką powinnaś posiadać, by skutecznie monitorować swój stan zdrowia jest ta dotycząca prawidłowych wartości glikemii. Są to:

  • mniej niż 90 mg/dl – na czczo,
  • 120-130 mg/dl – godzinę po jedzeniu,
  • 120 mg/dl – dwie godziny po jedzeniu,
  • 60-90 mg/dl – w nocy

Nie tylko cukier

Nie wszystko kończy się jednak na monitorowaniu glikemii. Co jeszcze jest istotne?

  • Zdrowa dieta;
  • Aktywność fizyczna;
  • Eliminacja stresu;
  • Przyjmowanie kwasu foliowego;
  • Badania identyfikujące ewentualne powikłania cukrzycy: m.in. badanie okulistyczne, pomiar ciśnienia, badanie kardiologiczne, badanie nerek;
  • Ogólnie dobry stan zdrowia, brak infekcji.

Ocena wzroku

Pacjentki z cukrzycą, rozpoczynające planowanie ciąży powinny zostać poinformowane o zalecanej ocenie początkowej, jeśli nie została wykonana w ciągu ostatnich 6 miesięcy, a następnie corocznie, jeśli w czasie ciąży nie występuje retinopatia. Pacjentki rozważające ciążę, należy ostrzec, że zbyt szybka poprawa wyrównania metabolicznego cukrzycy może prowadzić do gorszych zmian wyjściowych.

Ocena funkcjonowania nerek

Pacjentkom z cukrzycą planującym ciążę należy zalecić zbadanie stanu czynności nerek, w tym ocenę albuminurii, przed przerwaniem stosowania antykoncepcji.

W przypadku nieprawidłowych wyników badań oceniających czynność nerek (stężenie kreatyniny w surowicy ≥ 120 µmol/litr i/lub stosunek albumin w moczu: kreatynina > 30 mg/mmol i/lub obliczona szybkość filtracji kłębuszkowej). <5 ml/min/1,73 m2, kobieta powinna zostać skierowana do nefrologa.

Należy poinformować pacjentki, że zaawansowana niewydolność nerek istotnie zwiększa ryzyko powikłań ciąży, w tym stanu przedrzucawkowego, porodu przedwczesnego porodu i jego konsekwencji w postaci urodzenia przedwcześnie dziecka, co jest ważne, ponieważ ryzyko to wzrasta w zależności od ciężkości choroby. Zgłaszano również przypadki postępującej choroby nerek podczas ciąży.

Ocena stanu zdrowia układu krążenia

Pacjentki z następującymi czynnikami ryzyka, powinny otrzymać poradę sercowo-naczyniową podczas planowania ciąży:

  • mają objawy sugerujące chorobę wieńcową, zmniejszoną tolerancję wysiłku i (lub) niewydolność serca;
  • nieprawidłowy elektrokardiogram spoczynkowy – odnotowany przez pacjenta w historii;
  • współistnienie zmian miażdżycowych w tętnicach szyjnych lub obwodowych (w wywiadzie);
  • czas trwania cukrzycy > 15 lat;
  • obecność, oprócz cukrzycy, dwóch lub więcej czynników choroby niedokrwiennej serca:
    • wiek powyżej 35 lat;
    • złe parametry metabolizmu lipidów;
    • wysokie ciśnienie krwi;
    • palenie papierosów;
    • wywiad rodzinny dotyczący wczesnej miażdżycy;
    • obecność albuminurii (mikropatii);
    • obecność neuropatii autonomicznej (makropatii).

Choroba wieńcowa, skutecznie leczona (farmaceutykami, interwencjami i/lub chirurgią) sama w sobie nie jest przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę.

Ocena stanu zdrowia tarczycy

Ocena zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Kwas foliowy i jego suplementacja

Pacjentki planujące dzieci powinny rozpocząć przyjmowanie kwasu foliowego co najmniej 12 tygodni przed zajściem w ciążę i kontynuować przyjmowanie go w jej okresie, połogu i w czasie karmienia piersią. Zalecanym suplementem dla kobiet z grupy wysokiego ryzyka (cukrzyca typu 1 i 2 przed ciążą) jest folian w dawce 0,4 mg/dzień plus 0,4 mg, najlepiej w formie folianów. Do suplementacji polecane są preparaty wzbogacone o suplementy witaminy B12. Rekomendowana suplementacja witamina D dla kobiety w ciąży wynosi 1,5–2 tysiące IU dziennie, natomiast zalecana dawka uzupełniająca dla osoby o wskaźniku masy ciała (BMI) > 30 kg/m2 może wynosić nawet 4000 IU/dzień.

Opieka nad chorymi na cukrzycę przed ciążą

Jeśli ciąża zostanie zdiagnozowana u pacjentek, które nie planowały ciąży, a zatem nieleczonych w ośrodku referencyjnym, powinny one zostać jak najszybciej skierowane do takiego ośrodka. Podstawą leczenia cukrzycy jest dążenie do celów terapeutycznych w kontroli glikemii (patrz rozdział dotyczący celów leczenia w planowaniu ciąży). W zależności od etapu ciąży, poziom cukru we krwi ma nieco inny wpływ na rozwój płodu. W pierwszym trymestrze ciąży zwiększa ona liczbę wad rozwojowych i poronień. Negatywne skutki hiperglikemii stanowią pewien ciąg – ryzyko niepowodzenia wzrasta wraz ze stopniem hiperglikemii, a najlepsze wyniki uzyskuje się, gdy wartości glukozy we krwi są zbliżone do tego, co uważa się za optimum. Pacjentki należy poinformować, że należy również unikać zbyt niskiego poziomu cukru we krwi ze względu na ryzyko hipoglikemii ciążowej i niskiej masy urodzeniowej. Należy poinformować pacjentki także o tym, że ciąża może istotnie wpływać na kontrolę glikemii, zwiększając ryzyko ciężkiej hipoglikemii i często wiąże się ze zwiększonym zapotrzebowaniem na insulinę, zwłaszcza w drugiej połowie ciąży.

Postępowanie z każdą pacjentką z cukrzycą, która chce zajść w ciążę, musi być indywidulane. Ze względu na specyfikę ciąży powikłanej cukrzycą, zaleca się rutynowe wizyty kontrolne w ośrodku skierowań nie rzadziej niż co 2 tygodnie.

Insulinoterapia

Insulinoterapia jest zalecaną formą leczenia farmakologicznego w ciąży, niezależnie od rodzaju cukrzycy. Badania wykazały, że stosowanie szybko działających analogów insuliny (aspart i lispro) przewyższa insulinę ludzką pod względem po posiłkowej kontroli glikemii.

Nie było jednak istotnych różnic w wynikach położniczych. Kobiety w ciąży leczone insuliną należy poinformować o konieczności dysponowania szybko-działającej glukozy (pastylki z dekstrozą, napoje zawierające glukozę) w przypadku hipoglikemii. W przypadkach ciężkiej hipoglikemii zaleca się stosowanie glukagonu, dlatego wszystkie pacjentki chore na cukrzycę typu 1 powinny przyjmować ten lek. Szkolenie w zakresie stosowania glukagonu powinno obejmować zarówno pacjenta, jak i rodzinę.

Dostępne badania z randomizacją nie wykazują różnic w wynikach położniczych między pacjentkami z cukrzycą typu 1 leczonymi wielokrotnymi wstrzyknięciami (MDI, terapia wielokrotnymi wstrzyknięciami) a pacjentkami stosującymi pompę insulinową (CSII).

Decyzję o rozpoczęciu dawkowania insuliny za pomocą pompy, zamiast wielokrotnych wstrzyknięć należy podejmować w oparciu o indywidualną sytuację kliniczną. Terapia pompą insulinową może być wskazana zwłaszcza u pacjentów z nawracającą hipoglikemią, zwłaszcza w nocy. W tej grupie pacjentów można również zastosować system ciągłego monitorowania glikemii (CGMS).

Żywienie w cukrzycy

Dieta diabetologiczna jest podstawą leczenia cukrzycy. Pacjentkom z cukrzycą przed ciążą należy doradzić dietę zindywidualizowaną, uwzględniającą takie parametry jak: BMI przed ciążą, poziom aktywności fizycznej, zalecany przyrost masy ciała w ciąży oraz dynamika wzrostu płodu.

Nadmierny przyrost masy ciała u kobiet w ciąży wiąże się z wyższym ryzykiem makrosomii płodu, co zwiększa ryzyko urazu okołoporodowego, cięcia cesarskiego i przyszłej otyłości.

Podczas pierwszej wizyty prenatalnej, prawidłowy zakres przyrostu masy ciała w ciąży powinien być oparty na BMI sprzed ciąży.

Należy ułożyć z pacjentkom plan posiłków w oparciu o regularne pory ich spożywania i przekąsek zawierających odpowiednią ilość kalorii, produkty białkowe (1,1 g/kg/dzień), tłuszcze (z odpowiednią ilością składników odżywczych), maksymalne tłuszcze nasycone i <10%) oraz zawiera 175 g węglowodanów przyswajalnych dziennie.

Założenia diety cukrzyka zakładają jej zbilansowanie (40-50% to przede wszystkim węglowodany o niskim IG oraz bogatych w skrobię oporną z ograniczeniem produktów z wysoko oczyszczonej mąki 30% powinno stanowić białko pochodzenia roślinnego oraz zwierzęcego; 20-30% to tłuszcze, ale głównie te wielonasycone oraz omega-3) oraz dostosowanie dobowej ilości kalorii do początkowego BMI, aktywności fizycznej kobiety w ciąży oraz jej wieku.

Generalnie uważa się, że kobieta w ciąży z prawidłową wyjściową masą ciała powinna spożywać 30 kcal na kilogram dziennie, a dobowe spożycie kalorii dla kobiety w ciąży powinno wynosić od 1800 do 2500 kcal.

Codzienne menu kobiet w ciąży powinno zawierać 3 główne posiłki i 3 przekąski (rano 1 i 2 śniadanie, obiad, przekąska, kolacja, przekąska przed snem). W głównych posiłkach należy uwzględnić owoce i węglowodany proste. Taki układ posiłków i ich skład zapewnia stały transfer składników odżywczych do płodu i pozwoli na lepszą kontrolę metaboliczną cukrzycy. Mały posiłek przed snem jest szczególnie ważny, ponieważ chroni przed nocną hipoglikemią i powstawaniem ketogenezy na czczo. Posiłek ten powinien zawierać około 25 gramów węglowodanów o niskim IG lub produktów zawierających oporną skrobię. Poranna ketonemia u chorej na cukrzycę pacjentki, może wiązać się z gorszym rozwojem intelektualnym potomstwa i upośledzeniem ruchowym.

Żywienie w cukrzycy
Generalnie uważa się, że kobieta w ciąży z prawidłową wyjściową masą ciała powinna spożywać 30 kcal na kilogram dziennie, a dobowe spożycie kalorii dla kobiety w ciąży powinno wynosić od 1800 do 2500 kcal.

Monitoruj poziomu cukru we krwi

Zaleca się, aby wszystkie pacjentki z cukrzycą przedciążową otrzymujące intensywną funkcjonalną insulinoterapię, codziennie rano na czczo, przed posiłkiem oraz godzinę po spożyciu, a także przed snem, monitorowały stężenie glukozy we krwi.

Okresowo wskazane jest również monitorowanie poziomu cukru we krwi w nocy, w godzinach 2-4. Kobiety w ciąży chorującena cukrzycę typy 2, które są na diecie lub przyjmują średnio lub długo działającą pojedynczą dawkę insuliny, powinny monitorować poziom glukozy we krwi na czczo i po posiłku godzinę po posiłku.

Ocena kwasicy ketonowej

Każda ciężarna powinna mieć w domowej apteczce paski do monitorowania obecności ciał ketonowych w moczu. Ketonurię należy mierzyć, gdy poziom cukru we krwi przekracza 200 mg/dl, a jeśli tak, należy skontaktować się z lekarzem.

W przypadku podejrzenia kwasicy ketonowej pacjentka powinna zostać skierowana do ośrodka dysponującego zarówno oddziałem intensywnej opieki medycznej, jak i oddziałem położniczym.

Ocena stanu wzroku pacjentki

Pacjentki z cukrzycą przedciążową, które nie miały przeprowadzonej oceny dna oka w ostatnich 3 miesiącach, powinny ją odbyć w najbliższym możliwym terminie i następnie w 28. tygodniu ciąży. Pacjentki z retinopatią stwierdzoną w trakcie pierwszej wizyty powinny odbyć dodatkową ocenę dna oka między 16. a 20. tygodniem ciąży. Pacjentki ze stwierdzoną retinopatią powinny być poddane kontroli okulistycznej w ciągu 6 miesięcy po porodzie. W przypadku stwierdzenia w ciąży progresji retinopatii (neowaskularyzacji), klinicznie znamiennego obrzęku plamki należy rozważyć laseroterapię. Sam fakt występowania retinopatii u pacjentki nie powinien stanowić wskazania do rozwiązania ciąży cięciem cesarskim. Zalecenia dotyczące wskazań okulistycznych do porodu cięciem cesarskim powinien ustalić okulista mający doświadczenie w prowadzeniu pacjentek z retinopatią cukrzycową. Niemniej w sytuacji zagrożenia wylewem krwotocznym w przypadku neowaskularyzacji należy unikać silnego parcia w drugim okresie porodu lub zaproponować cięcie cesarskie.

Nerki i ocena ich funkcjonowania

Jeżeli w ciągu ostatnich 3 miesięcy nie przeprowadzono oceny czynności nerek, należy ją przeprowadzić podczas pierwszej wizyty w ośrodku referencyjnym.

W przypadku nieprawidłowego stężenia kreatyniny w surowicy (stężenie kreatyniny w surowicy ≥ 120 µmol/litr i/lub stosunek albuminy do kreatyniny w moczu > 30 mg/mmol lub białkomocz dobowy powyżej 0,5 g/2 h), Pacjent powinien skonsultować się z nefrologiem.

Obliczonego współczynnika filtracji kłębuszkowej (eGFR) nie należy wykorzystywać do oceny czynności nerek w czasie ciąży. Należy dążyć do bardzo precyzyjnej kontroli i leczenia nadciśnienia tętniczego oraz ewentualnego nadciśnienia ciążowego, które mogło się rozwinąć.

Docelowe wartości ciśnienia krwi u ciężarnych z cukrzycą, pochodzące z badań obserwacyjnych, mające pomóc ograniczyć postęp uszkodzenia nerek i zapobiec stanowi przedrzucawkowemu, wynoszą 110–129/65–79 mm Hg. Lekami zalecanymi w leczeniu nadciśnienia tętniczego w ciąży powikłanej cukrzycą są: metylodopa, długo działający bloker kanału wapniowego oraz selektywny beta-bloker. Pacjenci powinni monitorować zarówno spożycie soli, jak i masę ciała.

Stan przedrzucawkowego i jego profilaktyka

Pacjentki z cukrzycą ciążową (typu 1 i typu 2) powinny przyjmować kwas acetylosalicylowy w dawce 1 mg/kg masy ciała (75–150 mg/dobę) od 12. do 34. tygodnia ciąży.

W opinii zespołu profilaktyka powinna być szybko wprowadzona u pacjentek z długotrwałą cukrzycą z powikłaniami naczyniowymi oraz u pacjentek ze stanem przedrzucawkowym w ciąży.

Nieleczona cukrzyca zagraża dziecku

Czym grozi nieopanowana cukrzyca u kobiety w ciąży? Przede wszystkim wyższym ryzykiem wystąpienia powikłań i u dziecka i u mamy. Istnieje zagrożenie m.in. poronieniem, przedwczesnym porodem, stanem przedrzucawkowym, zatruciem ciążowym. U dziecka mogą zaś wystąpić choroby oczu czy nerek, a także wady wrodzone układu krwionośnego, nerwowego, serca, mózgu, rdzenia kręgowego. Dziecko może mieć także hipoglikemię.

Cukrzyca ciążowa

Choroba opisywana wyżej to tzw. cukrzyca przedciążowa, jednak istnieje także cukrzyca ciążowa. Jej przyczyną są zmiany zachodzące w organizmie na początku ciąży. Chodzi o zwiększone w tym okresie wytwarzanie insuliny i mniejszą zdolność organizmu do radzenia sobie z tym stanem. Jeśli to twój przypadek, powinnaś oddać się pod opiekę lekarza diabetologa i rozpocząć leczenie, w którego skład wchodzi odpowiednia dieta, przyjmowanie dużych ilości wody oraz zastrzyki z insuliny.

Powiązane artykuły