Trzeci rok życia

Trzyletni maluch nie jest już brzdącem krzyczącym nieustannie „nie”. Jest bardziej zrównoważony od dwulatka i wyciszony emocjonalnie, chętniej daje i dzieli się rzeczami oraz doznaniami.

Rozwój fizyczny trzylatka

Sprawność fizyczna trzylatka jest na tyle duża, że sam potrafi już schodzić po schodach, biegać, skakać i kopać piłkę. Codzienne czynności stają się coraz prostsze i rutynowe. Dziecko z entuzjazmem podchodzi do wielu zadań, które wcześniej były oznaką jego bezradności. Dobrze, aby maluch podejmował już samodzielne próby ubierania. Bez trudu powinno przyjść mu ubieranie spodni, bluz, koszulek, bielizny, butów itp., bez konieczności wiązania sznurówek czy zapinania guzików. Dobrze więc zaopatrzyć malucha w buty na rzepy oraz odzież na zatrzaski. Trzylatek umie już sam jeść sztućcami oraz pić z kubeczka, a także sprawnie posługuje się kredkami rysując coraz częściej kształty przypominające koło oraz linie proste. Maluch dobrze radzi sobie z układaniem klocków, potrafi dopasować kształty oraz sprawnie układa niezbyt trudne puzzle.

Rozwój emocjonalny trzylatka

Maluch wyraża emocje w dość ekspresyjny sposób, o czym świadczą ruchy, żywa gestykulacja oraz dźwięki. O krótkotrwałości emocji, świadczy stopień dojrzałości układu nerwowego. Maluch darzy coraz większym uczuciem swoich opiekunów. Kiedy maluch wkracza w wiek przedszkolny, rozwijają się w nim uczucia głębsze, m.in. intelektualne, społeczne, poczucie moralności oraz estetyki. Wraz z końcem wieku przedszkolnego, maluch uczy się powściągania emocji.

Psychologowie (m. in. A. Gesell) twierdzą, że o rozwoju emocjonalnym decyduje rytm neurobiologiczny, w którym to występują stany równowagi jak i jej wahania. Trzylatek, który jest już zrównoważony wewnętrznie, nie ma potrzeby dokonywania rytuałów każdego dnia, co dawało mu do tej pory poczucie bezpieczeństwa. Maluch czuje się komfortowo z samym sobą oraz innymi. Dwulatek, który był władczy, żądny, nie znoszący sprzeciwu, to przeciwieństwo trzylatka, który potrafi już ustąpić i godzi się z tym, że nie wszystko idzie po jego myśli. Warte podkreślenia jest zaznaczanie swojej odrębności poprzez używanie słów: „ja” oraz „mnie”. Walka o własne „ja” nadal trwa, choć nie jest już tak zaciekła jak u dwuletniego dziecka.

Rozwój społeczny trzylatka

Maluch w wieku trzech lat coraz chętniej współpracuje, zdobywa nowe znajomości oraz emocje wyraża poprzez słowa. Coraz większa jest w nim potrzeba przynależenia do grupy, społeczeństwa. Jest to więc dobry czas na posłanie malucha do przedszkola, choć nie każdy trzylatek jest już na to gotowy. Wśród psychologów zdarzają się opinie, że niezbyt dobry wpływ na malucha, ma spędzanie większej części czasu w miejscu innym niż dom. Trzylatki czują mocną więź z mamą i tęsknią za nią.

Nową umiejętnością jest zwieranie przyjaźni przez trzylatka, który jednak nadal wybiera indywidualne zabawy, zaś do dzieci ma przedmiotowy stosunek. Jeśli już trzylatek ma jakiś kontakt z równolatkiem, to po to, aby odzyskać zabawkę, którą właśnie chciałby się pobawić. Zabawa zaś, to robienie tego samego co kolega obok. Dzielenie się zabawką z innym dzieckiem oraz miłe gesty w stosunku do innej osoby zdarzają się wyjątkowo rzadko. Dzieje się tak dlatego, że trzylatek jest na starcie zdobywania umiejętności społecznych.

Rozwój intelektualny trzylatka

Zasób słów trzylatka jest coraz większa, tak jak i chęć komunikowania się z otoczeniem. Maluch nabiera coraz większej wprawy językowej, bawi się mową i chętnie jej używa do porozumiewania się z otoczeniem. To co mówi, jest coraz bardziej zrozumiałe, jednak dogadywanie się z obcymi może jeszcze przysparzać trudności, ponieważ mowa trzylatka nie jest jeszcze na tyle wyraźna. Wraz ze skończeniem trzecich urodzin, brzdąc nie posiada jeszcze umiejętności opisywania zdarzeń jak i tego, co jest w stanie zobaczyć, zgodnie z zasadą: przyczyna – skutek.

Maluch zaczyna rozumieć znaczenie słowa: nowy, inny, niespodzianka, tajemnica, duży; jak i prośby typu: pomóż, mógłbyś, zgadnij, które są motorem do działania. Trzylatek używa głosek miękkich: ś, ź, ć, dź, którymi często zastępuje pozostałe głoski twarde, dlatego zamiast „szalik” wychodzi „sialik”, „krzesło” to „ksiesło”, zamist „rower”- „jowej” lub „lowel”, ale powinien wyraźnie mówić słowa takie jak: „siano”, czy też „ciocia”. Trzyletni maluch potrafi nauczyć się niezbyt długiej rymowanki, piosenki, potrafi skupić też uwagę na rysowaniu, czy też malowaniu.

Maluch nie ma jeszcze orientacji w czasie, ani też w przestrzeni. Często nękają go lęki przed potworami, ciemnością, dużymi potworami, czy też włamywaczami, strach wywołuje także każde wieczorne wyjście rodziców.

Trzy i pół latek – rozwój

3,5-latki są nie do końca pewne siebie, brak im balansu emocjonalnego jak i dobrej koordynacji ruchów. Maluch potrafi być raz aż nazbyt śmiały, innym znów razem chowa się za maminą przysłowiową spódnicę. Dziecko dąży do tego, aby być cały czas w centrum uwagi i potrzebuje ciągłej akceptacji wszystkiego co robi. Brak równowagi emocjonalnej pozbawia go tego, aby czuł się swobodnie w kontaktach z innymi. Nie jest bowiem łatwo znaleźć porozumienie z ekspansywnym, egocentrycznym i rozchwianym emocjonalnie 3,5 latkiem, którym kierują skrajności.

Rozwój fizyczny trzy i pół latka

Trudności w koordynacji ruchowej mogą mieć różny charakter i różny stopień nasilenia. Dzieci mogą mieć problem z utrzymaniem równowagi, mogą się przewracać, potykać, ujawnia się również lęk wysokości. Zamiast rysować jak do tej pory zdecydowanym ruchem, maluchy mogą zacząć rysować niepewną linią, trudnością może stać się jak dotąd proste- układanie klocków. U malucha może wystąpić również zez.

U 3,5 – latka mogą pojawić się również trudności z mową, dziecko może zacząć się jąkać, pomimo tego, że do tej pory nie miało żadnych problemów językowych. Dużym postępem u dzieci w tym wieku jest sygnalizowanie potrzeb fizjologicznych, a maluchy już dawno nie korzystają z pieluchy.

Rozwój emocjonalny trzy i pół latka

Maluchy znajdują wiele sposobów na rozładownie emocji. Może być to ssanie kciuka, dłubanie w nosie, częste mruganie, czy też stąpanie z nogi na nogę. 3,5-latek wie już czym jest zazdrość, non stop chce być w centrum uwagi, ciągle szuka potwierdzenia miłości, chciałby mieć na wyłączność rodzinne relacje. Maluch często zanosi się płaczem z byle powodu, wymyśla fikcyjnych przyjaciół, których widzi tylko on. Dziecko potrafi sygnalizować odczuwanie braku bezpieczeństwa. Uwagę rodzica powinno zwrócić złe zachowanie brzdąca.

Dziecko umie już celowo zachowywać się w sposób zły lub też dobry. Należy bardzo uważać i być czujnym, ponieważ częsta krytyka dziecka, może skłonić go jedynie do niegrzecznego zachowania, gdyż dobre, w oczach dziecka, nie będzie miało sensu. Trzeba więc chwalić malucha za każdy dobry uczynek. Aby maluch zrozumiał czego od niego oczekujemy, dobrze jest mu tłumaczyć na konkretnych sytuacjach, co należy, a czego nie wolno robić, np. nie bij kotka, bo sprawiasz mu ból. Nie należy również nadużywać słowa „nie”, raczej używać go do opisywania ogólnych zachowań np. „nie krzyczy się na nikogo”.

Mowa i zdolności poznawcze trzy i pół latka

Maluch porozumiewa się coraz swobodniej i coraz łatwiej go zrozumieć. W tym czasie, zaczyna brać udział w pierwszych przedstawieniach, uczy się wyliczanek i piosenek. Rodzice czasami mogą mieć wrażenie, że rozwój dziecka zatrzymał się. Powodem tego jest skupienie się dziecka wyłącznie na własnych emocjach, co odbywa się kosztem nabywania nowych umiejętności, jednak szybko to mija.

Maluch rozwija swoją wyobraźnię, poprzez np., zdobywanie nowych fikcyjnych przyjaciół. Może też zbytnio angażować się we wspólne zabawy oraz pogawędki z wyimaginowanym przyjacielem. Absolutnie nie należy się tym martwić, wręcz przeciwnie, świadczy to o rozwoju wyobraźni malucha. Jednak wyobraźnia malucha może być również źródłem jego strachu. Lęk może wywołać praktycznie wszystko, bez względu na to, czy jest prawdą czy też nie.

Dziewięć porad dla rodziców trzylatka

U maluchów pomiędzy trzecim, a czwartym rokiem życia:

1. Staraj się wspierać samodzielność.
2. Organizuj zabawy, które rozwijają sprawność dziecka np. plac zabaw.
3. Wyznacz kilka niewielkich obowiązków.
4. Stosuj zasady.
5. Nie zakazuj, lecz staraj się usamodzielniać malucha. Ciągłe „nie” może zahamować próby podejmowania samodzielności oraz wywołać lęk przed tym co nowe.
6. Mów poprawną polszczyzną, nie „sepleń” po dziecku.
7. Chwal dziecko, jeśli zrobiło coś dobrego lub włożyło wysiłek w wykonanie jakiegoś zadania.
8. Podkreślaj, że jesteś jako rodzic dumny ze swojego dziecka, jest zaobserwujesz u dziecka zachowanie, które warto nagrodzić takim słowami.
9. Motywuj dziecko i staraj się angażować dziecko w różne zadania.